Kali-Yantra mandala

Yantra: een visuele verschijningsvorm van een mantra.

Het woord 'mantra' komt uit het Sanskriet en betekent heilig woord of heilige lettergreep. Een mantra is een lettergreep, woord, zin of reeks zinnen die door hun combinatie van klanken als mystiek of magisch ervaren worden. Een mantra wordt doorgaans meermaals herhaald, inwendig of hardop. Mantra's zijn veelal via tradities overgedragen teksten, maar ook heel moderne vormen zijn in omloop. 

Een yantra is eigenlijk hetzelfde als een mantra, alleen is de kracht van de tekst weergegeven in een beeld.

Een mantra haalt kracht uit klanken en herhalingen, een yantra ontleent zijn kracht aan vormen, patronen en kleuren. Ook yantra's zijn veelal via traditie overgedragen van ouder op kind, van leraar op leerling, en waren vroeger zeker een geheime zaak. Tegenwoordig zijn deze niet meer zo geheim en hebben wij vele yantra's tot onze beschikking om zelf mee aan de slag te gaan.

Mantra's en yantra's kunnen de spreker/zanger of tekenaar/schilder, en hun toeschouwers een heel speciaal gevoel geven, een gevoel dat er een bepaalde energie gaat stromen. Mantra’s en yantra’s worden dan ook vaak gebruikt voor concentratie- en meditatiedoeleinden.

In het boek ‘Werken met yantra’s’ van Marga Walburg en Hermien Elings staan, na een voorbeeld-yantra, een aantal traditionele yantra-vormen uitgelegd. Stap voor stap kun je, door de aanwijzingen te volgen, zelf yantra’s tekenen en schilderen.  Het is dus een werkboek. De stappen zijn duidelijk, de uitleg van vormen en kleuren is helder. Het boek is erop gericht de yantra’s in te kleuren middels plakkaatverf. Ikzelf heb deze keer gekozen voor ‘gewoon’ kleurpotlood, omdat ik zelf, middels de door mij gehanteerde kleurtechniek, ervaren heb dat het op die wijze kleuren een verdieping biedt bij concentratie en meditatie en de energie van mijn tekeningen nog meer en dieper tot mij door kan dringen. Ook een groot deel van mijn cursisten heeft dit zo ervaren. Dit is echter geheel persoonlijk en menigeen zal middels het schilderen met penseel en kwast wellicht dezelfde diepgang ervaren.

Een yantra wordt van buiten naar binnen geconstrueerd, net als deze van buiten naar binnen wordt ingekleurd. Dit om de energie van de yantra te verinnerlijken en je te vereenzelvigen met deze energie. Daarna kun je de ruimte om de bhupur (het vierkant) bewerken tot een cirkelvorm, waardoor een mandala ontstaat.

Een yantra kun je herkennen door een aantal steeds terugkerende vormen. Zo is de basis de bhupur, de vierkante vorm. Het vierkant is hier een stabiele vorm doordat hij bijvoorbeeld niet op één punt staat, maar op een van de vier even lange lijnen en staat daarmee symbool voor de aarde, voor materie en begrenzing. We kunnen tegelijkertijd beseffen dat een vierkant een vorm is die eigenlijk niet in de vrije natuur voorkomt, maar een vorm is die door mensen gecreëerd is. In het boeddhisme vinden we deze bhupur wel vaker terug en is daar een vorm die symbool staat voor een tempel, een heilige plaats met vier ingangen die gericht zijn op de vier windrichtingen: noord, oost, zuid en west. In deze tempel bevindt zich een heiligdom.

Zo zijn er nog meer vormen die we steeds opnieuw in iedere traditionele yantra terug zien: de cirkel, de lotus en de driehoek bijvoorbeeld, waarbij de driehoek bijvoorbeeld ook in tweevoud voor kan komen, één met de punt naar boven en één met de punt naar beneden en zo een zespuntige ster vormt.

In het boek kun je verder lezen over de betekenissen van vormen en kleuren.

Nog even aandacht voor de bindu, de punt in het midden. Deze punt staat symbool voor de oorsprong, voor de potentie, datgene waar alles uit voort kan komen en datgene waar alles in samen kan komen, datgene waar alles en niets huist, de plaats waar het zichtbare en het onzichtbare in elkaar overgaan: de plaats waar de god(in) van de tempel zetelt.

De Kali-yantra helpt ongewenste gewoontes te veranderen, helpt angsten te overwinnen, verdrijft depressieve gedachten, zorgt voor vernieuwing van energie en voor spirituele groei.

Deze yantra is genoemd naar Kali, de godin van vernietiging en transformatie.

In het boek kunnen we lezen:

Kali is de vrouwelijke vorm van Kala. Het woord Kala heeft in het Sanskriet twee betekenissen, te weten: dood en tijd.

Het is altijd een kwestie van tijd voordat iets of iemand ophoudt te bestaan op aarde. De angst voor de dood is de grootste angst waarmee de mensheid te kampen heeft. Vele negatieve emoties, zoals andere angsten, woede en verdriet, vinden hun bodum in de angst voor de dood. Kali kan alles in ons leven vernietigen. Zolang wij niet gehecht zijn aan uiterlijke zaken, is er geen probleem. Maar wij zijn over het algemeen wel gehecht aan onze relaties, banen en spulletjes. Sterker nog: we vereenzelvigen ons ermee en wanneer Kali dan ingrijpt, kan dat heel hard aankomen. Het kan aanvoelen alsof er een deel van jezelf is vernietigd. Vaak merken we pas hoe gehecht we aan iets zijn als we het verloren hebben.

Is het 'toeval'? Tijdens het tekenen van deze yantra, kregen wij te horen dat mijn man zijn baan zou gaan verliezen, er is simpelweg geen werk meer voor hem bij zijn huidige werkgever. Tja, als je het dan hebt over gehecht zijn... Nu waren wij al geen mensen die er een luxe levensstijl op na hielden, maar nu... Wat is hierop mijn reactie geweest... O jé! Sh... Wat gaat er nu gebeuren? Maar al snel zag ik dat er door deze gebeurtenis nieuwe deuren geopend werden, op persoonlijk relationeel gebied, maar zeker ook op het gebied van werk. Het is een periode die dus eigenlijk wel goed is, al is het niet makkelijk. In de voorgeschreven vorm van de Kali is de bhupur blauw ingekleurd, maar voor mijn gevoel moest er ook groen in, de kleur van de hartchakra. Groen versterkt de zintuigen en kalmeert de zenuwen, werkt neutraliserend, waardoor genezing kan plaatsvinden, maakt harmonieuzer en liefdevoller. Over de betekenis van de kleuren kunnen we lezen in het Yantra-werkboek.


En dit is dan mijn Kali-Yantra mandala geworden:

Wil je meer weten over yantra's, wil je het boek bij de workshop of wil je ze misschien liever zonder begeleiding tekenen of schilderen? Hier kun je het boek bestellen: